Диод гэж юу вэ?

Диод нь хагас дамжуулагч төхөөрөмж бөгөөд үндсэндээ гүйдлийг нэг талын шилжүүлэгчийн үүрэг гүйцэтгэдэг. Энэ нь гүйдлийг нэг чиглэлд амархан урсгах боломжийг олгодог боловч эсрэг чиглэлд урсах гүйдлийг эрс хязгаарладаг.

Диодны төрлүүд

1. Шулуутгагч диоднууд (Rectifier diode)
   Шулуутгагч диоднууд нь хувьсах гүйдлийн хүчийг тогтмол гүйдлийн хүч болгон хувиргахад ашигладаг ба цахилгаан хэлхээний хоёр терминалын хооронд гүүр үүсгэх замаар ажилладаг. Өөрт холбогдсон бусад элементүүдийг тасалдуулж, гэмтээж болох хүсээгүй хүчдэл, давтамжийн хөндлөнгийн оролцоогүйгээр тогтмол гүйдлийн эх үүсвэрээс авах боломжийг олгодог.
   
2. Гэрэл ялгаруулагч диод (Light Emitting Diode/LED)
   Гэрэл ялгаруулагч диод(LED) нь цахилгаан гүйдэл дамжин өнгөрөх үед харагдах гэрлийг ялгаруулдаг хагас дамжуулагч гэрлийн эх үүсвэр юм. LED нь ихэвчлэн галли, фосфор эсвэл эдгээрийн хослолоор хийгдсэн байдаг бөгөөд ашигласан материалаас хамааран өөр өөр өнгөөр гэрэл үүсгэдэг. Эдгээр нь эрчим хүчний хэмнэлттэй бөгөөд зөв ажиллахын тулд нэмэлт дулаан шингээгч, хөргөх сэнс зэрэг шаардлагагүй байдгаараа онцлог.
3. Зенер диод (Zener diode)
   Зенер диод нь урвуу хэвийлтээр ажилладаг өөр төрлийн диод бөгөөд тогтвортой жишиг хүчдэлийг хангаж чаддаг. Зенер диодыг ихэвчлэн хүчдэлийн зохицуулалтын хэрэглээнд ашигладаг бөгөөд тэдгээрийн бага хүчдэлийн уналт нь бусад диоднуудаас илүү үр ашигтай эрчим хүч зарцуулдаг. Нэмж хэлэхэд Зенер диод нь гаралтын хүчдэлийг аюулгүй түвшинд хавчих замаар хэт хүчдэлийн нөхцлөөс хамгаалах чадвартай.
4. Шотки диод (Schottky diode)
   Шотки диод нь цахиурын PN уулзвар диоднуудаас бага дамжуулах хүчдэлтэй бөгөөд тогтмол гүйдлийн хувиргагч, моторын хөтчийн хэлхээ гэх мэт шулуутгагч хэрэглээнд ихэвчлэн ашигладаг. Бага багтаамжтай учраас тэдгээр нь маш хурдан шилжих хурдтай байдаг бөгөөд энэ нь өндөр давтамжийн хэлхээний цахилгаан алдагдлыг буруулдаг.
5. Фотодиод (Photodiode)
   Фотодиоднууд нь гэрлийн нөлөөллөөс үүссэн бага хэмжээний гүйдлийн урсгалыг ч илрүүлдэг урвуу хэвийсэн диод бөгөөд хөдөлгөөнийг мэдрэх, цацрагийн түвшинг илрүүлэх эсвэл орчны гэрэлтүүлгийн нөхцлийг хэмжихэд ашигладаг. Эдгээр нь ихэвчлэн хагас дамжуулагч материалын хоёр давхаргыг холбосон, нэг давхарга нь их хэмжээний нэмэлттэй, нөгөөх нь бага зэрэг нэмэлттэй байдаг тул гэрэлд өртөх үед электронууд бага зэрэг нэмэлттэй давхаргад шахагдаж, цахилгаан гүйдэл үүсгэдэг бөгөөд үүнийг хэмжиж эсвэл ашиглаж болно.

Диодтой хэлхээ