Дижитал эрин үе нь урьд өмнө хэзээ ч байгаагүй холболт, харилцаа холбоог бий болгосон ч цахим хүчирхийлэл, дижитал драма болон үзэн ядалт зэрэг шинэ сорилтуудыг авчирсан. Бид онлайн харилцан үйлчлэлийн нарийн төвөгтэй вэбийг хөтөлж байх тусам илүү аюулгүй, илүү хүртээмжтэй онлайн нийгэмлэгийг бий болгохын тулд дижитал ертөнцийн эдгээр сөрөг талуудыг ойлгож, шийдвэрлэх нь чухал болж байна.
Цахим хүчирхийлэл(cyberbully):
Цахим хүчирхийлэл(cyberbully) нь дижитал технологи ашиглан хувь хүнийг дарамтлах, заналхийлэх, хор хөнөөл учруулах зэрэг ихэвчлэн удаан хугацааны туршид давтагдах явдал юм. Амьдрал дээр дээрэлхэхээс ялгаатай нь дижитал ертөнц нь нэрээ нууцлах боломжийг олгодог бөгөөд энэ нь гэмт хэрэг үйлдэгчдийг хохирогчдоо онилоход хялбар болгодог. Цахим хүчирхийллийн нийтлэг хэлбэрүүд нь хуурамч профайл үүсгэн цахимаар дарамтлах, цуурхал тараах, бусдын дүр эсгэх, доромжлох зэрэг байдаг.
Цахим хүчирхийллийн нөлөө:
- Хохирогчдын сэтгэлзүйн байдлын болон сэтгэлийн хямрал.
- Сэтгэцийн эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлж, сэтгэлийн түгшүүр, сэтгэлийн хямрал, тэр ч байтугай амиа хорлох бодолд хүргэдэг.
- Хувийн болон ажлын амьдралд нь саад учруулах.
Урьдчилан сэргийлэх ба хөндлөнгийн оролцоо:
- Дижитал хариуцлагатай байдлыг сурах.
- Эцэг эх, сурган хүмүүжүүлэгч, сурагчдын хоорондын нээлттэй харилцааг дэмжих.
- Сургууль, ажлын байранд цахим хүчирхийллийн эсрэг хатуу бодлого хэрэгжүүлэх.
- Цахим хүчирхийлэлд өртсөн хүмүүсийг арга хэмжээ авах мэдээллийн эх сурвалж, дэмжлэгээр хангах.
Дижитал драма(Digital Drama):
- Дижитал драма нь олон нийтийн шоу болж хувирдаг онлайн зөрчилдөөн, маргааныг хэлдэг. Энэ нь хувийн санал зөрөлдөөн, онлайн хэрүүл, эсвэл хувийн асуудлаа олон нийтэд цацах зэргээр илэрч болно. Сошиал медиа платформууд нь ихэвчлэн дижитал драма тайз болж, зөрчилдөөнийг нэмэгдүүлж, илүү өргөн хүрээг хамардаг.
Дижитал драмагийн нөлөө:
- Муухай харилцаа, муудсан нөхөрлөл.
- Олон нийтийн доромжлол, ичгүүртэй байдал.
- Дижитал хүрээнээс давсан зөрчилдөөний хурцадмал байдал.
Урьдчилан сэргийлэх:
- Зөрчилдөөнийг хувийн байдлаар шийдвэрлэхийн тулд нээлттэй ярилцах харилцан холбоог дэмж.
- Дижитал бичиг үсэг, хариуцлагатай онлайн харилцааг сурах.
Үзэн ядсан яриа(Hate Speech):
- Үзэн ядсан үг хэллэг нь арьсны өнгө, шашин шүтлэг, хүйс, бэлгийн чиг баримжаа зэрэгт үндэслэн хүчирхийлэл, гадуурхах, дайсагналцах үзлийг сурталчилсан үг хэллэгийг ашигладаг. Дижитал ертөнц нь үзэн ядах яриа хөгжих үндэс суурь болж, олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн платформууд хортой контентыг хурдан түгээх суваг болж байна.
Үзэн ядсан ярианы нөлөө:
- Хэвшмэл ойлголт, ялгаварлан гадуурхалтыг үлдээх.
- Бодит ертөнц дэх хүчирхийлэл, дайсагналд оруулсан хувь нэмэр.
- Онлайн нийгэмлэгийн хүртээмжтэй байдалд муугаар нөлөөлөх.
Урьдчилан сэргийлэх ба хөндлөнгийн оролцоо:
- Онлайн орчин дахь мэдээллийн платформууд дээр олон нийтийн хатуу дүрмийг хэрэгжүүлж, мөрдүүлэх..
- Үзэн ядсан ярианы үр дагаврын талаар хэрэглэгчдэд сургах.
- Хэрэглэгчдэд зохисгүй контентыг ялгаж таних механизмыг мэдүүлэх.
- Төрөл бүрийн, хүртээмжтэй онлайн орчинг бий болгох.
Бид цахим хүчирхийлэл, дижитал драма, үзэн ядсан үг хэллэг зэрэг асуудлуудтай тэмцэж байгаа энэ үед аюулгүй, хүндэтгэлтэй, хүртээмжтэй дижитал орон зайг бий болгохын төлөө хамтдаа ажиллах зайлшгүй шаардлагатай болж байна. Боловсрол, нээлттэй харилцаа холбоо, хариуцлагатай онлайн харилцаа зэргээр дамжуулан бид эдгээр асуудлын сөрөг нөлөөллийг бууруулж, харилцан ойлголцол, эерэг оролцоог дэмжсэн дижитал соёлыг төлөвшүүлж чадах юм.
