Ухаалаг хот гэдэг нь үйл ажиллагааны үр ашгийг нэмэгдүүлэх, олон нийтэд мэдээлэл түгээх, төрийн үйлчилгээний чанар, иргэдийн халамжийг дээшлүүлэхэд мэдээлэл, харилцаа холбооны технологи (МХТ) ашигладаг хот юм.
Хотын ухаалаг байдлыг тодорхойлохын тулд хэд хэдэн үндсэн шинж чанарыг ашигладаг. Эдгээр шинж чанарууд нь:
- Технологит суурилсан дэд бүтэц
- Байгаль орчны санаачлагууд
- Өндөр хөгжсөн нийтийн тээврийн систем
- Хот төлөвлөлтийн мэдрэмжтэй байдал
- Тухайн хот дотор амьдарч, ажиллаж буй хүмүүс, өөрсдийн нөөцийг ашиглах
Ухаалаг хотын ололт, амжилт нь засгийн газар, тэр дундаа хүнд суртал, дүрэм журам, хувийн хэвшлийн хооронд хүчтэй харилцаа тогтоох чадвараас хамаарна. Дижитал болон өгөгдөлд суурилсан орчинг бий болгох, тогтвортой авч явахад чиглэсэн ажлын ихэнх нь засгийн газраас гадуур явагддаг тул энэ харилцаа зайлшгүй шаардлагатай юм. Тодруулбал, ачаалал ихтэй гудамжны хяналтын төхөөрөмжүүдэд нэг компанийн мэдрэгч, өөр нэг компанийн камер, мөн өөр нэг компанийн сервер байх жишээтэй.
Ухаалаг хотын онцлогууд
Автоматжуулалт, машин сургалт, IoT зэрэг шинээр гарч ирж буй чиг хандлага нь ухаалаг хотыг нэвтрүүлэхэд түлхэц болж өгдөг байна.
Онолын хувьд хотын удирдлагын аль ч салбарыг ухаалаг хотын санаачилгад оруулж болно. Сонгодог жишээ бол жолооч нарт хотын хөл хөдөлгөөн ихтэй газруудаар удаан дэмий явуулахгүйгээр зогсох боломжтой зогсоол олоход нь туслах программыг ашигладаг ухаалаг зогсоол байж болох юм. Ухаалаг зогсоол нь дижитал төлбөр тооцоо хийх боломжийг олгодог байх юм.
Мөн нийтийн тээврийн салбарт замын хөдөлгөөний ухаалаг менежментийг өдрийн цагаар эсвэл ачаалал ихтэй цагийн хуваарь дээр үндэслэн гудамжны гэрэлтүүлгийг оновчтой болгох, замын зорчих хэсгийг хэт түгжрэлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хөдөлгөөний урсгалыг хянаж, шинжлэхэд ашигладаг. Ухаалаг нийтийн тээвэр бол ухаалаг хотын бас нэг хэсэг юм. Ухаалаг нийтийн тээврийн компаниуд үйлчилгээгээ хянаж, зорчигчдын хэрэгцээг бодит цаг хугацаанд нь хангаж, үр ашигтай ажиллаж, зорчигчдын сэтгэл ханамжийг дээшлүүлж чадах бүрэн бололцоотой гэж үзэж буй юм.
