Үүсэл
МЭӨ 4-р зууны үед буюу эртний Грекээс гаралтай бөгөөд тухайн үеийн түүхч Полибиус гэх эрхмийн нэрээр нэрлэгдсэн, криптографын арга юм. Энэхүү аргыг цэргийн харилцаанд нууц мессеж илгээхэд ашиглаж байсан ба өдгөө ч гэсэн энгийн бөгөөд үр дүнтэй шифрлэлтийн аргаар нэрлэгдэж байна.
Анхдагч
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
| 1 | A | B | C | D | E |
| 2 | F | G | H | I/J | K |
| 3 | L | M | N | O | P |
| 4 | Q | R | S | T | U |
| 5 | V | W | X | Y | Z |
Полибиус квадрат нь 5х5 хэмжээтэй хүснэгт байдлаар байгуулагддаг бөгөөд латин цагаан толгойн 25 үсгийг оруулдаг. Англи хэлний 26 үсгийг багтаахын тулд “I” болон “J” үсгийг нэг нүдэнд байрлуулна. Үсэг бүрийг хүснэгтийн мөр баганын дугаараар харгалзуулан тэмдэглэнэ.
Бид нар хүссэн хэмжээгээр квадратаа байгуулан кодчилж болно. Гэхдээ нийтэд танигдсан болон үүссэн үеэсээ түгээмэл ашиглагдаж байсан нь энэ байна. Энэхүү квадратыг ашиглан шифрлэх аргууд нь энгийн байдаг.
Бүтэц ба ажиллагаа
- Үсэг бүрийг координатаар нь бичих
Координатаар нь өөрөөр бол онгоц буудаж байгаа юм шигээр үсгүүдийг тоогоор тэмдэглэнэ. Жнь: Secret үгийг шифрлэхэд:
S→43, e→15, c→13, r→42, e→15, t→44 шифрлэгдсэн текст: “431513421544” - Шилжүүлэх
A-н яг доод талд нь байх үсгийг үндсэн үсгийн оронд сольж тавих замаар шифрлэнэ. Жнь: Secret ~> Xkhwky болно. - Тоог нь солих
Дээрх тоогоор нь бичсэнийхээ хоёр тооных нь байрыг нь солино. Нэг ёсондоо давхар шифрлэж байгаа юм. 43-г 34 болгох мэтээр. Secret ~> 43 15 13 42 15 44 ~> 34 51 31 24 51 44 ингэснээр шууд үсэг рүү хөврүүлэхэд OVLI/JVT болно.
Шифрлэлт
Дээрх байдлаар шифрлэх юм бол ямар ч хүн нууцыг нь тайлчих байх. Гол шифрлэлт нь үл ялиг хүндрүүлээд “түлхүүр” ашигладаг. KEY гэх үгийг түлхүүр болгон ашиглавал хүснэгт дараах хэлбэртэй болно. Жишээн дээрх Secret гэх үгээ дахин шифрлэвэл:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
| 1 | K | E | Y | A | B |
| 2 | C | D | F | G | H |
| 3 | I/J | L | M | N | O |
| 4 | P | Q | R | S | T |
| 5 | U | V | W | X | Z |
- Текст: “SECRET”
- Стандарт хүснэгт: S=43, E=15, C=13, R=42, E=15, T=44 → “431513421544”.
- Түлхүүр үгтэй (“KEY”): S нь өөр координаттай болж “441221431245” болсон байна.
Давуу ба Сул талууд
Давуу: Энгийн, хэрэгжүүлэхэд хялбар. Түлхүүр үг ашигласнаар нууцлал нэмэгддэг.
Сул: Чанарын давтамжийн шинжилгээгээр эвдэгдэх боломжтой. Шифртекст 2 дахин урт байдаг.
Дэлхийн I-р дайн (ADFGVX)
Полибиус квадратын аргыг Дэлхийн I-р дайнд Германчууд ашиглаж байсан. Мэдээж илүү сайн нууцлалтай болгон дараагийн түвшинд аваачсан нь ADFGX. 1918 оны 3 сарын 1-нд Германы баруун фронтод ашиглаж харин ADFGVX шифрлэлтийг тус оны 6 сарын 1-нд зүүн болон баруун фронтууд ашиглаж эхэлсэн байдаг.
Энэхүү шифрийг Германы холбооны офицер Лейтенант Фриц Небел (1891–1977) “Радио операторуудын нууц шифр 1918” (Geheimschrift der Funker 1918, товчоор GedeFu 18) нэртэйгээр албан ёсоор нэвтрүүлжээ.
Энэ шифр нь хуваагдмал шилжүүлгийн шифр (fractionating transposition cipher) байсан бөгөөд дараах хоёр аргыг хослуулан ашиглажээ:
- Орлуулгын шифрлэлт буюу Полибиус квадрат (Polybius square)
- Нэг баганат шилжүүлэг
Харин энэ уншихад хэцүү нэрийн учир нь морзын кодод эрс ялгаатай байдлаар нь ийнхүү тэмдэглэсэн байдаг.
- A = . –
- D = – . .
- F = . . – .
- G = – – .
- V = . . . –
- X = – . . –
Тухайн үед мэдээлэл дамжуулах шилдэг арга нь морз байсан учраас ашиглах үед операторуудын алдаа гаргах эрсдэлийг багасгах давуу талтай байв.
ADFGX & ADFGVX
| A | D | F | G | X | |
|---|---|---|---|---|---|
| A | b | t | a | l | p |
| D | d | h | o | z | k |
| F | q | f | v | s | n |
| G | g | i/j | c | u | x |
| X | m | r | e | w | y |
| A | D | F | G | V | X | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| A | N | A | 1 | C | 3 | H |
| D | 8 | T | B | 2 | O | M |
| F | E | 5 | W | R | P | D |
| G | 4 | F | 6 | G | 7 | I |
| V | 9 | J | 0 | K | L | Q |
| X | S | U | V | X | Y | Z |
Үсгийн хүснэгтэн дэх үгийг түлхүүр ашиглан сольж, дараа нь мөр баганын байрыг мөн түлхүүр үг ашиглан солин нууцлалыг сайжруулдаг байна.
Ажиллах зарчим нь Полибиусын квадраттай адилхан. AA гэвэл b үсэг гэх мэтчилэн. Эхний хүснэгт нь 5×5 хэмжээтэй байгаа. Харин ADFGVX гэдэг нь V үсэг буюу тоо нэмэгдээд 6×6 хэмжээтэй хүснэгт байдаг. Англи хэлний цагаан толгойн 26 үсэг, 0-9 хүртэлх тоо нийт 36 нүдтэй.
-..- .- ..-. .- .- –. ..-. –. ..-. .- -.. -..
XAFAAGFGFADD
Шинэ бичвэрүүд
Ухаалаг Агент гэж юу в 2025-04-03
Data Poisoning гэж юу вэ? 2025-04-03
