ChatGPT ба эелдэг үгийн зардал

Khishigjargal Gantulga

• 2025-04-22
• ai, education, технологи

Та ChatGPT-д “баярлалаа” эсвэл “гуйя” гэж хэлдэг үү? Тэгвэл таны эелдэг байдал OpenAI-д жил бүр хэдэн арван сая долларын зардал нэмдэг гэдгийг компанийн гүйцэтгэх захирал Сэм Алтман дурдлаа. Учир нь энэ мэт жижиг боловч давтагддаг үгс AI-ийн боловсруулж буй өгөгдлийн хэмжээг өсгөж, илүү их цахилгаан, тооцооллын нөөц шаардаж эхэлдэг байна. Бидний ганц өгүүлбэрийн ард асар их эрчим хүч, дата боловсруулалт нуугдаж байгаа нь сонирхолтой, бас санаа зовмоор.

ChatGPT-ийн ард нуугдах “тархи” болон эрчим хүчний машин

ChatGPT шиг хиймэл оюун ухаан асуултанд хариулдаг програм биш харин маш том дата төвүүдийн хүчээр ажилладаг тооцооллын сүлжээ юм. Хэрэглэгч нэг өгүүлбэр бичихэд ChatGPT ард нь тэрхүү өгүүлбэрийг задлан шинжилж, хэдэн зуун тэрбум параметр бүхий хиймэл нейрон сүлжээгээр боловсруулдаг. Энэ процесс маш хурдан явагддаг ч асар их тооцооллын нөөц, график процессор (GPU), хөргөлтийн систем, цахилгаан зарцуулалтыг шаарддаг. Судалгаагаар AI загварын нэг хариулт өгөхөд ойролцоогоор 0.3 Втц (ватт цаг) зарцуулдаг гэж үздэг бөгөөд тэр нь хэдэн сая хүнд үржүүлэгдсэнээр тэрбум ватт цагийн хэрэглээ болж хувирна.

Харьцуулахад, 1 Google хайлт ~0.0003 Втц зарцуулдаг бол AI-гийн хариулт 10–20 дахин их эрчим хүч ашигладаг. Үүн дээр нэмээд дата төвүүдийн хөргөлтийн систем, сүлжээний ачаалал, нөөц хадгалах төхөөрөмжүүд бүгд ажиллаж байдаг. Өөрөөр хэлбэл, ChatGPT-г “ажиллуулна” гэдэг нь таны асуултад хариу өгөхийн тулд нэгэн зэрэг хэдэн зуун тооцооллын зангилаа эрчим хүчээр тэжээгдэж, бүхэл бүтэн “тархи” ажиллаж байна гэсэн үг юм.

“Баярлалаа” гэхийн цаанах тооцоолол

Та ChatGPT-д “Баярлалаа” гэх ганц өгүүлбэр бичлээ гэж бодъё. Систем энэ үгийг хүний хэлний агуулга, хандлага, өнгө аяс гэх мэт олон талаас нь задлан ойлгохын тулд хэдэн арван мянган параметр ажиллуулдаг. Энэ нь Google-ийн хайлтын системээс 10–20 дахин илүү цахилгаан ашигладаг гэсэн тооцоо бий. Үүнийгээ дагаад нүүрстөрөгчийн ялгарал ч нэмэгддэг: судалгаагаар GPT-3-ийн сургалтын явцад 500 тонн орчим CO₂ ялгарсан нь Нью-Йорк-Лондон чиглэлийн авианислэгийн 300 удаагийн нислэгтэй тэнцэнэ. Өөрөөр хэлбэл, таны нэг эелдэг өгүүлбэр AI системд илүү их ачаалал авчирч байгаа хэрэг юм.

Ухаалаг хэрэглээ ба эелдэг хандлага

AI системтэй эелдэг харьцах нь хүнлэг зан чанарыг илтгэдэг ч, цаад дэд бүтцийн зардлыг ойлгох нь орчин үеийн “ухаалаг хэрэглэгч” байх эхлэл юм. Бид эелдэг байж болно, гэхдээ үгээ оновчтой сонгох, хэрэггүй урт харилцаанаас зайлсхийх зэргээр нөөцийг хэмнэж чадна. Зарим хөгжүүлэгчид AI загваруудад “context optimization” буюу хэрэггүй өгөгдөл боловсруулахгүй байх шинэчлэл хийж эхэлж байна. Түүнчлэн хэрэглэгчдийн боловсрол, ухамсар дээшлэх нь AI технологийн байгальд үзүүлэх нөлөөг бууруулах чухал алхам юм. Ирээдүйд хиймэл оюун ухаантай харилцах соёл нь зөвхөн “эелдэг” байхаас гадна “ухаалаг, хариуцлагатай” байхыг шаардах нь тодорхой болжээ.

Эцэст нь дүгнэж хэлэхэд бид хиймэл оюун ухаантай харилцахдаа эелдэг, хүнлэг ханддаг нь сайшаалтай зүйл. Гэвч энэ “хүндлэл” бодит тооцоолол, эрчим хүчний хэрэглээ, хүрээлэн буй орчинд шууд нөлөө үзүүлдэг гэдгийг мөн бодолцох хэрэгтэй. ChatGPT гэх мэт AI системийн ард маш их хүчин чадалтай серверүүд, мэргэжилтнүүдийн хөдөлмөр, байгальд үзүүлж буй зардал оршдог. Тиймээс бид AI-д эелдэг хандахын зэрэгцээ, ухаалаг хэрэглэгч байж, технологи, байгаль орчин хоорондын уялдаа холбоог ойлгох шаардлагатай болжээ.