Броузэр нь дэлхийн хэмжээний вэб дээр байгаа бүх мэдээллийг харах, харилцах аргыг санал болгож, харилцах арга хэрэгсэл юм. Үүнд вэб хуудас, видео, зураг орно. “Хөтөч” гэдэг үг нь вэбээс өмнө текст файлуудыг онлайнаар үзэх (шилж, унших) боломжийг олгодог хэрэглэгчийн интерфэйсийн ерөнхий нэр томъёо юм. Өнөөдөр олон хүмүүс интернетэд нэвтрэхийн тулд вэб хөтчийг ашигладаг.
Вэб хөтөч гэдэг нь HTTP (гипертекст шилжүүлгийн протокол) Хөтчийн хэрэглэгчийн нэрийн өмнөөс MESCERS-ийн нэрийг ашигладаг үйлчлүүлэгчийн програм юм. Ихэнх хөтчүүд и-мэйл болон File Transfer Protocol (FTP)-ийг дэмждэг боловч тэдгээр интернет протоколуудад вэб хөтөч шаардлагагүй бөгөөд илүү нарийн мэргэжлийн клиент програмууд илүү түгээмэл байдаг.
Веб хөтөчийн түүх:
WorldWideWeb нэртэй анхны вэб хөтчийг 1990 онд бүтээжээ. Энэ хөтчийн нэрийг World Wide Web гэгддэг хөгжиж буй мэдээллийн орон зайтай андуурахгүйн тулд Nexus болгон өөрчилсөн. График хэрэглэгчийн интерфейс бүхий анхны вэб хөтөч бол 1993 онд гарч ирсэн Мозайк. Майкрософт өөрийн Internet Explorer (IE)-ээ дагасан.
Вэб хөтчийн нийтлэг шинж чанарууд:
Ихэнх вэб хөтчүүд дараахь стандарт функцуудыг хуваалцдаг.
- Нүүр хуудас товчлуур- энэ нь сонгогдсон үед хэрэглэгчийг урьдчилан тодорхойлсон нүүр хуудас руу авчрах болно.
- Хэрэглэгчид вэб хаяг оруулах, вэб сайтад зочлох боломжийг олгодог вэб хаягийн мөр.
- Буцах болон урагшлах товчлуурууд- энэ нь хэрэглэгчийг өмнөх эсвэл дараагийн хуудас руу нь шилжүүлэх болно.
- Refresh- вэб хуудсыг дахин ачаалахад ашиглаж болох товчлуур.
- Зогсоох- Вэбийг вэб сервертэй харилцахыг зогсоож, хуудсыг ачаалахыг зогсоох товчлуур.
- Таб- энэ нь хэрэглэгчдэд нэг цонхонд олон вэбсайт нээх боломжийг олгодог.
- Хавчуурга- энэ нь хэрэглэгчдэд тодорхой, урьдчилан тодорхойлсон вэбсайтуудыг сонгох боломжийг олгодог
Вэб хөтөч хэрхэн ажилладаг вэ?
Вэб хөтчүүд нь үйлчлүүлэгч/сервер загварын нэг хэсэг болж ажилладаг. Үйлчлүүлэгч нь хэрэглэгчийн төхөөрөмж дээр ажиллаж, вэб серверт хүсэлт гаргадаг хөтөч бол сервер тал нь хөтөч рүү мэдээлэл илгээдэг вэб сервер юм. Дараа нь хөтөч нь хэрэглэгчийн төхөөрөмж дээрх мэдээллийг тайлбарлаж, харуулна.
Вэб хөтчүүд нь ихэвчлэн харилцан уялдаатай хэд хэдэн хэсгээс бүрддэг. Үүнд хэрэглэгчийн хөтөчтэй харилцах түвшин болох хэрэглэгчийн интерфэйс (UI) багтана. Хөтөчийн хөдөлгүүр нь дүрслэх хөдөлгүүрээс асуудаг зүйл бөгөөд рэндэрлэгч нь HTML эсвэл XML баримт бичгүүдийг тайлбарлах, хүссэн вэб хуудсыг дүрслэх зүйл юм. Сүлжээ бол интернетийн аюулгүй байдал, харилцаа холбоог зохицуулдаг зүйл юм. JavaScript орчуулагч нь вэб сайт дахь JavaScript кодыг тайлбарлах, ажиллуулахад ашиглагддаг. UI backend нь windows гэх мэт виджетүүдийг хийхэд ашиглагддаг. Нэмж дурдахад өгөгдлийн тогтвортой байдал эсвэл хадгалалт гэж нэрлэгддэг тогтвортой байдлын давхарга нь хавчуурга, кэш, күүки зэрэг өгөгдлийг удирддаг.
Алдартай вэб хөтчүүд:
Chrome дэлхий даяар ашиглагдаж буй хамгийн алдартай хөтөч бөгөөд нийтлэгч миний хэрэглэх хамгийн дуртай хөтөч билээ.
- Firefox – Mozila компаны хөгжүүлсэн хөтөч
- Microsoft Edge – Microsoft компаны хөгжүүлсэн хөтөч бөгөөд Internet Explorer хөтчийн шинэ хувилбар.
- Internet Explorer – Microsoft компаны хамгийн удаан ашиглагдсан хөтөч юм.
- Safari – Apple компаны хөгжүүлсэн хөтөч
- Lynx– UNIX болон VMS хэрэглэгчдэд зориулсан зөвхөн текстийн хөтөч.
- Opera– Хурдан бөгөөд хамгийн уян хатан хөтөч
- Flock– Firefox-д суурилсан, вэб 2.0-н онцлогт тохирсон нээлттэй эхийн хөтөч.
Нийтлэл бичсэн: Б. Сайнбаяр
