DNS гэж юу вэ?
DNS (Domain Name System) буюу Домэйн Нэрийн Систем нь интернэтийн хамгийн чухал технологиудын нэг бөгөөд сүлжээний хамгийн үндсэн хэсэг болох нэр хаяг болон IP хаяг хоорондын харилцааг зохицуулдаг систем юм. Интернэт нь маш том сүлжээ бөгөөд домэйн нэрүүдийг хэрэглэгчдэд хялбаршуулж, мэдээллийн урсгалыг зохицуулах үүрэг гүйцэтгэдэг. DNS-ийн гол үүрэг нь интернетийн домэйн нэрийг (жишээ нь, www.google.com) тохирох IP хаяг руу хөрвүүлэх бөгөөд үүний ачаар хүмүүс интернетэд хялбархан хандах боломжтой болдог.
DNS-ийн үндсэн үүрэг
Хүмүүс интернетийг ашиглахдаа, вэб хуудас руу нэвтэрч, үүнтэй холбоотой үйлчилгээг ашиглахдаа домэйн нэрийг хэрэглэдэг. Тухайлбал, интернетийн хамгийн түгээмэл веб хуудас www.google.com, www.facebook.com, www.youtube.com гэх мэт нэр хаягуудыг бид ашигладаг. Гэхдээ эдгээр вэбсайтууд болон серверүүдийг компьютерууд эсвэл төхөөрөмжүүд зөвхөн IP хаяг ашиглан таньдаг. Хэрэв та интернетийн хаягийг зөвхөн IP хаягаар хайсан бол, энэ нь маш төвөгтэй, хүндрэлтэй байсан байх.
Эндээс DNS буюу Домэйн Нэрийн Систем орж ирдэг. DNS нь нэр хаягуудыг тус бүрийн тохирох IP хаяг руу хөрвүүлдэг бөгөөд энэ нь интернетийн ажиллагааг хялбаршуулдаг. Харин DNS-ийн ажиллах үйл явцыг ойлгох нь интернетийн ерөнхий ажиллагааг ойлгоход тусалдаг.
✔DNS хэрхэн ажилладаг вэ?
Хэрэглэгчийн хүсэлт (User Request): Таны компьютер эсвэл ухаалаг төхөөрөмжид хэрэглэгч www.google.com гэсэн домэйн нэрийг бичиж, хуудас руу орох шаардлагатай болдог.
DNS хүсэлт (DNS Query): Хэрэглэгчийн төхөөрөмж нь интернетийн DNS сервер руу хүсэлт илгээнэ. Энэ хүсэлт нь “www.google.com” гэсэн домэйн нэрийг тодорхой IP хаяг руу хөрвүүлэхийг шаардана.
DNS сервер: DNS сервер нь өөрийнхөө хадгалаад байгаа мэдээллээс тохирох IP хаягийг эрж хайж олоод, хариуд нь тухайн төхөөрөмжид илгээнэ.
Хариулт (Response) : Таны төхөөрөмж нь энэ IP хаягийг аваад, Google-ийн сервертэй холбогдож, та хүссэн мэдээллээ авах боломжтой болно.
✔DNS-ийн бүтэц
DNS-ийн бүтэц нь хэд хэдэн үндсэн бүрэлдэхүүн хэсгүүдээс бүрддэг.
Root серверүүд: Энэ нь DNS-ийн хамгийн дээд түвшний серверүүд юм. Эдгээр серверүүд нь бүх домэйн нэрийн мэдээллийг хадгалж, DNS-ийн хүсэлтийг дараагийн шатанд шилжүүлж өгдөг. Root серверүүд нь дэлхийн өнцөг булан бүрт байрладаг бөгөөд үндсэн үүрэг нь зөвхөн хүсэлтийг холбогдох TLD серверүүд рүү шилжүүлэх юм.
TLD (Top-Level Domain) серверүүд: TLD серверүүд нь домэйн нэрийн хамгийн сүүлчийн хэсгийг хариуцдаг. Жишээлбэл, “google.com” гэх домэйн нэрт “.com” нь TLD хэсэг болно. Эдгээр серверүүд нь шаардлагатай мэдээллийг дамжуулдаг бөгөөд эдгээр нь төрийн, компаниудын эзэмшдэг домэйн нэрүүдийг удирддаг.
Authoritative DNS серверүүд: Энэ серверүүд нь тухайн домэйн нэртэй холбоотой IP хаягийн мэдээллийг баталгаажуулдаг. Тэдгээр серверүүд нь домэйн нэрийн эзэмшигчид болон үйлчилгээ үзүүлэгчидтэй шууд холбоотой байдаг. Энэ нь тухайн домэйн нэрийн IP хаягийг хадгалах үүрэгтэй.
DNS-ийн ач холбогдол
Хэрэглэгчдэд хялбарчилсан нэр хаяг ашиглах боломжийг олгоно: DNS-ийн хамгийн чухал ач холбогдол нь хүний оролцоогүйгээр вэбсайт руу хандах боломжийг олгодог явдал юм. Техникийн хувьд компьютерүүд нь зөвхөн IP хаягтай харилцаж ажилладаг боловч, DNS нь хэрэглэгчдэд ойлгомжтой нэр хаягуудыг ашиглах боломжийг олгож, интернетийн ашиглалт хялбар болгодог.
Системийн найдвартай байдал: DNS нь өндөр найдвартай байдлыг хангадаг. DNS систем нь олон серверүүдээс бүрддэг бөгөөд серверүүдийн хариулт нэг бүрчлэн дамжиж, аюулгүй байдлыг хангахад тусалдаг. Үүний ачаар, мэдээллийг аюулгүй дамжуулах боломжтой.
Интернетийн аюулгүй байдал: DNS нь DNSSEC (DNS Security Extensions) гэсэн аюулгүй байдлын стандартыг хэрэгжүүлдэг. Энэ нь DNS-ийн хариулт бүрт цахим гарын үсэг ашиглаж, хуурамч мэдээллийг сөрөг нөлөөллөөс хамгаалдаг. Энэ нь олон төрлийн аюултай халдлагуудаас сэргийлдэг.
DNS нь интернетийн ерөнхий үйл ажиллагааны чухал хэсэг бөгөөд энэ нь вэб хуудас руу хялбархан хандах боломжийг олгодог төдийгүй, интернетийн аюулгүй байдлыг хянадаг.
Шинэ бичвэрүүд
Ассемблер хэл гэж юу в 2025-03-22
Стегнограф(Steganography) гэ 2025-03-21
